Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej

POSTANOWIENIE

Dnia 17 lipca 2013 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant: Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2013 roku w Środzie Śląskiej

na rozprawie

w sprawie z wniosku H. O.

przy udziale E. O.

o podział majątku wspólnego

postanawia :

I.  ustalić, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni H. O. i uczestnika E. O. wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w M. w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. o wartości 69.672,03 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy sześćset siedemdziesiąt dwa złote 03/100);

II.  ustalić, że udziały uczestników w majątku wspólnym są równe;

III.  dokonać podziału majątku wspólnego uczestników w ten sposób, że spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu opisanego w pkt I przyznać wnioskodawczyni H. O.;

IV.  ustalić, że wnioskodawczyni poniosła nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 4.976,16 zł;

V.  zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 29.859,86 zł (dwadzieścia dziewięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt dziewięć złotych 86/100) tytułem spłaty udziału uczestnika w majątku wspólnym oraz rozliczenia opisanego w pkt IV nakładu poniesionego przez wnioskodawczynię, przy czym odroczyć termin zapłaty tej kwoty na okres 1 roku od dnia prawomocności niniejszego postanowienia;

VI.  przyznać adw. A. K. (1) od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej kwotę 2.952 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu;

VII.  przyznać adw. A. K. (2) od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej kwotę 2.952 zł tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla uczestnika E. O..

Zarządzenie:

- odnotować,

- kal. 21 dni

17.07.2013 r.

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni H. O. wniosła do tutejszego Sądu wniosek o podział majątku wspólnego małżeńskiego z uczestnikiem postępowania E. O.. Działając poprzez ustanowionego z urzędu profesjonalnego pełnomocnika swoje stanowisko wnioskodawczyni doprecyzowała pismem z dnia 12 czerwca 2013 r., wnosząc o ustalenie, że w skład majątku wspólnego uczestników postępowania wchodzi lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., położnego w M. przy ul. (...) o wartości 69.755,46 zł, dokonanie podziału majątku wspólnego uczestników postępowania przez przyznanie wyżej opisanego spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na wyłączną własność wnioskodawczyni, dokonanie rozliczeń z tytułu nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny w wysokości wynoszącej na dzień 23 maja 2013 r. 4.628,61 zł oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika spłaty z tytułu jego udziału w majątku wspólnym w kwocie odpowiadającej równowartości połowy kwoty 69.755,46 zł pomniejszonej o kwotę 4.628,61 zł. Nadto wnioskodawczyni wniosła o odroczenie terminu spłaty powyższej kwoty na okres jednego roku od dnia uprawomocnienia się postanowienia kończącego niniejsze postępowania.

Swoje stanowisko wnioskodawczyni argumentowała tym, że w dniu 14 kwietnia 1979 r. zawarła związek małżeński z uczestnikiem postępowania, który poprzez rozwód został rozwiązany wyrokiem Sadu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 4 stycznia 2010 r., który uprawomocnił się w dniu 2 lutego 2010 r. W skład majątku wspólnego uczestników postępowania w ocenie wnioskodawczyni wchodziło jedynie spółdzielcze lokatorskie prawo do wskazanego lokalu mieszkalnego, w którego zakresie wkład mieszkaniowy na dzień 20 maja 2013 r. wynosił 34.801,84 zł – z czego kwota 4.628,61 zł stanowiąca nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni została spłacona w okresie od dnia 1 lutego 2010 r. do dnia 20 maja 2013 r., suma pieniężne przypadająca do całkowitej spłaty w przybliżeniu 34.953,62 zł. Nadto zadłużenie z tytułu kredytu oraz odsetek na dzień 31 marca 2013 r. wyniosło kwotę 130.360,04 zł. Biorąc pod uwagę powyższe wnioskodawczyni wniosła o dokonanie podziału opisanego majątku wspólnego poprzez przyznanie jej prawa do lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu, z obowiązkiem dokonania odpowiednich spłat na rzecz uczestnika postępowania. Jednocześnie wnioskodawczyni zastrzegła, że w zakresie przedmiotowej spłaty, kwoty potrzebne do jej obliczenia – a jednocześnie odpowiednie żądania, zostaną uaktualnione w dalszym toku postępowania. Nastąpiło to w oparciu o treść dowodu z dokumentu w postaci pisma Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do wnioskodawczyni z dnia 10.07.2013 r. Nadto w toku postępowania pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu według norm przepisanych.

Ze względu na nieznane miejsce pobytu uczestnika postępowania, Sąd zarządzeniem z dnia 27 marca 2013 r. ustanowił dla niego kuratora, o czym też ogłoszono publicznie przez wywieszenie ogłoszeń w budynku sadowym i lokalu Urzędu Miasta i Gminy M. na okres jednego miesiąca. Miejsce zamieszkania uczestnika w dalszym toku postępowania nie zostało ustalone, a on sam nie zgłosił swojego osobistego w nim udziału. W odpowiedzi na wniosek sprecyzowany przez wnioskodawczynię w toku postępowania kurator uczestnika pozostawił rozstrzygnięcie do uznania Sądu oraz wniósł o przyznanie wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji kuratora według norm przepisanych.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:

W dniu 14 kwietnia 1979 r. wnioskodawczyni zawarła z uczestnikiem postępowania związek małżeński. Został on rozwiązany poprzez rozwód wyrokiem zaocznym Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydziału XIII Cywilnego Rodzinnego z dnia 4 stycznia 2010 r. W czasie trwania związku małżeńskiego pomiędzy uczestnikami postępowania istniała ustawowa wspólność majątkowa.

Dowód: odpis wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział XIII Cywilny

Rodzinny sygn. akt XIII RC 1992/09 z dnia 4.01.2010 r. – k. 3

W skład majątku wspólnego wnioskodawcy i uczestnika postępowania wchodziło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., położonego przy ul. (...) w M. o wartości 69.672,03 zł. Wartość tę tworzy suma kwoty przypadającej na wpłacony wkład mieszkaniowy na dzień 30 czerwca 2013 r. w wysokości 35.149,39 zł – z czego kwota 4.976,16 zł została spłacona przez wnioskodawczynię w okresie od lutego 2010 r. do marca 2013 r., oraz kwoty do całkowitej spłaty w wysokości 34.522,64 zł.

Dowód: odpis przydziału lokalu mieszkalnego nr (...) z dnia 12.03.1993 r. – k. 15-15 odw.

odpis pisma Spółdzielni mieszkaniowej (...)” we W. z dnia 2.01.2012 r. – k. 7

odpis pisma Spółdzielni mieszkaniowej (...)” we W. z dnia 13.07.2012 r. – k. 8

odpis pisma Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do wnioskodawczyni z dnia 5.03.2012 r. – k. 17

pismo Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do wnioskodawczyni z dnia 23.05.2013 r. – k. 66

pismo Spółdzielni Mieszkaniowej (...) do wnioskodawczyni z dnia 10.07.2013 r. – k. 70

Obecnie w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...) w M. zamieszkuje wnioskodawczyni wraz ze swoją córką oraz jej mężem i dzieckiem. Wnioskodawczyni ponosi koszty utrzymania i korzystania z nieruchomości. Jest ona osobą niezamożną. Przewlekle choruje, w związku z czym zmuszona jest ponosić koszty zakupu leków. Wnioskodawczyni jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku

Dowód: kserokopie opłat za: kredyt, energię elektryczną, telefon, Internet, faktury za leki – k. 9-13

zaświadczenie z Powiatowego Urzędu pracy w Ś. z dnia 25.09.2012 r. – k. 14

odpis wydruku ze spłatą kredytu mieszkaniowego za rok 2010 i 2011 – k. 18

dokumentacja medyczna powódki – k. 19-29

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności Wojewódzkiego Zespołu do Spraw orzekania o Niepełnosprawności we W. z dnia 21.01.2012 r. – k. 30

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności Wojewódzkiego Zespołu do Spraw orzekania o Niepełnosprawności we W. z dnia 26.08.2009 r. – k. 31

Uczestnik postępowania jest osobą nieznaną z miejsca pobytu. Obecnie nie mieszka w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...) w M. oraz od czasu rozwodu nie ponosi kosztów związanych z jego utrzymaniem.

Dowód: pismo Centrum Personalizacji Dokumentów MSW Wydział Udostępniania Danych – k. 39

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył ponadto, co następuje:

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 46 Kro w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności majątkowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Problematykę wspólności majątku oraz podziału majątku regulują zatem uzupełniająco, oprócz spraw wprost uregulowanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, również przepisy art. 1035 – 1046 Kc w sferze materialno-prawnej z odesłaniem do przepisów art. 195-221 Kc. Zakres kognicji sądu w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami określa art. 567 Kpc, częściowo odsyłając w tym zakresie do przepisów o dziale spadku (art. 680 Kpc i następne), które z kolei zawierają odesłanie do przepisów o postępowaniu w sprawie o zniesienie współwłasności (art. 617 i następne Kpc w zw. z art. 688 Kpc). W oparciu o ww. przepisy sąd ustala skład i wartość majątku wspólnego (art. 684 w zw. z art. 567 § 3 Kpc), ustala wielkość udziałów małżonków w majątku wspólnym, po czym dokonuje podziału tego majątku, orzekając ponadto w razie potrzeby, jakie wydatki, nakłady lub inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi (art. 567 § 1 Kpc). Stan majątku ustala się według stanu istniejącego w dacie ustania wspólności majątkowej, zaś jego wartość – według cen z chwili dokonania podziału (tak m.in. uchwała SN z 27.09.1974 r., III CZP 58/74, OSNC 1975/6/90). Zgodnie z art. 687 Kpc w braku podstaw do wydania postanowienia działowego na podstawie zgodnego wniosku uczestników, do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 31 § 1 Kro z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich (majątek wspólny). Zgodnie z § 2 tego przepisu do majątku wspólnego należą w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z majątków. Takie brzmienie przepisu pozwala przyjąć domniemanie faktyczne (art. 231 Kpc), że przedmioty nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej zostały nabyte na rzecz małżeńskiej wspólności majątkowej (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2003 roku, sygn. akt IV CKN 1721/00). Oznacza to, że do czasu przeprowadzenia dowodu przeciwnego wszystkie przedmioty majątkowe nabyte przez małżonków w czasie trwania małżeństwa uważane są za składnik majątku wspólnego.

W skład majątku wspólnego uczestników wchodziło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., położonego przy ul. (...)w M.. Jego wartość wynoszącą 69.672,03 zł, Sąd oznaczył poprzez zsumowanie kwoty przypadającej na wpłacony wkład mieszkaniowy na dzień 30 czerwca 2013 r. w wysokości 35.149,39 zł oraz kwoty do całkowitej spłaty w wysokości 34.522,64 zł.

Zgodnie z art. 43 Kro oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym; jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku; przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Kodeks rodzinny wprowadza zatem zasadę, będącą zarazem domniemaniem równości udziałów w majątku wspólnym. W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 1972 r. III CRN 626/71, LEX nr 7084), taka zasada odpowiada normalnemu układowi stosunków wzajemnych w małżeństwie", a majątek wspólny "jest z reguły owocem wspólnym starań obojga małżonków, niezależnie od tego, w jakiej postaci starania te przejawiają się". Przepis art. 43 § 2 k.r.o. wskazuje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów, które muszą wystąpić łącznie, a mianowicie ważne powody oraz różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie została wykazana żadna okoliczności, która mogłaby być oceniana przez pryzmat spełnienia pierwszej z przesłanek. Podobnie nie wykazano, aby strony w różny sposób przyczyniły się do powstania majątku wspólnego. Z tej też przyczyny Sąd uznał, że udziały byłych małżonków w majątku wspólnym są równe.

Przychylenie się przez Sąd do stanowiska wnioskodawczyni co do sposobu podziału majątku wspólnego wynikało z szeregu okoliczności faktycznych. Po pierwsze to ona od czasu rozwodu ponosi nakłady związane z lokalem oraz korzysta z niego w celach mieszkaniowych. Nadto zaproponowany przez nią sposób podziału wyrażał w ocenie Sądu dbałość o interesy obu uczestników postępowania. Wnioskodawczyni jeszcze w czasie, gdy występowała przez Sądem bez ustanowionego z urzędu profesjonalnego pełnomocnika wyrażała chęć dokonywania spłaty na rzecz uczestnika postępowania połowy wartości majątku wspólnego. Dodatkowo nie bez znaczenia pozostaje to, że uczestnik postępowania od czasu rozwodu nie wykazuje zainteresowania stanem majątku wspólnego. Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu zasadnym było przyznanie na własność wnioskodawczyni spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., położonego przy ul. (...)w M.z obowiązkiem odpowiedniej spłaty na rzecz uczestnika. Rozstrzygnięcie takie za swoją podstawę ma art. 212 § 2 Kc.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego następuje także rozliczenie nakładów i wydatków dokonanych przez każde z małżonków (lub byłych małżonków) w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego. Wówczas jednak nie ma zastosowania art. 45 Kro (który ma zastosowanie do rozliczenia nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątek odrębny (osobisty) i z majątku odrębnego (osobistego) na majątek wspólny w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej) lecz do takich wydatków i nakładów mają odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych. Podstawę procesową dokonania rozliczeń stanowią art. 567 § 1 w zw. z art. 686 Kpc, zaś materialno-prawną podstawą tego rodzaju żądania stanowi art. 207 Kc. Zgodnie z tym przepisem pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. W świetle powyższego dla skuteczności żądań kreowanych na wskazanej podstawie prawnej w odniesieniu do ciężarów jest wykazanie, iż ów ciężar był związany z rzeczą wspólną. Roszczenie o rozliczenie długów spłaconych po ustaniu wspólności majątkowej ma przy tym charakter ściśle procesowy i obowiązuje tu z pełnymi tego konsekwencjami reguła dowodowa wyrażona w art. 6 Kc, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zgodnie bowiem z zasługującymi na aprobatę poglądami doktryny (tak np. T. Żyznowski, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, Lex, 2011) i orzecznictwem sądowym rozstrzygnięcie o roszczeniach określanych w art. 686 Kpc, pozostających w związku z przeprowadzanym działem, nie należą do zakresu podejmowanych z urzędu przez sąd w postępowaniu o dział spadku (np. postanowienie SN z dnia 27 stycznia 1970 r., III CRN 527/69, OSNCP 1970, nr 9, poz. 164 i uzasadnienie uchwały SN z dnia 13 lutego 1970 r., III CZP 97/69, OSPiKA 1971, z. 9, poz. 167, z glosą B. Dobrzańskiego).

W niniejszej sprawie Sąd uznał za zasadne roszczenie wnioskodawczyni o rozliczenie poczynionych przez nią nakładów na lokal, mając na uwadze że to wyłącznie ona je poniosła, określając ich wysokość w oparciu o przedstawiony w sprawie materiał dowodowy, na kwotę 4.976.16 zł. Kwota ta jednocześnie pomniejsza wysokość spłaty przysługującej uczestnikowi w związku z podziałem majątku, kształtując ją na poziomie 29.859,86 zł. Na podstawie odpowiednio stosowanego art. 212 § 3 Kc termin płatności w tym zakresie Sąd droczył na okres 1 roku od dnia prawomocności postanowienia, z uwagi na sytuację osobistą i majątkową wnioskodawczyni.

Wysokość zasądzonych kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu wynika z brzmienia § 6 pkt 5 w zw. z § 7 ust. 1 pkt 10) w zw. z § 19 w związku z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W zakresie wynagrodzenia ze pełnienie funkcji kuratora Sąd orzekł na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 7 ust. 1 pkt 10) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w związku z § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 r. w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.