Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej

POSTANOWIENIE

Dnia 4 września 2013 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w następującym składzie :

Przewodniczący SSR Urszula Wicińska

Protokolant Marta Kluczyńska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2013 r. w Środzie Śląskiej na rozprawie

sprawy z wniosku D. Z., L. Z. (1), H. Z. i L. J.

przy udziale R. G. (1)

o podział do korzystania

postanawia

I.  dokonać podziału do korzystania nieruchomości położonej we wsi Z., gmina

K., obejmującej działki o numerach (...), o powierzchni 0,84 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), w następujący sposób:

1.  przyznać do wyłącznego korzystania wnioskodawcy L. J.:

- część działki nr (...) o powierzchni 0,2582 ha, oznaczonej numerami 2 i 3 na projekcie podziału nieruchomości sporządzonym przez biegłego Z. T. znajdującym się na k. 501 akt sprawy, wraz ze znajdującymi się na niej: częścią budynku gospodarczego o powierzchni użytkowej 217m ² oraz budynkiem gospodarczym o powierzchni 520 m ², oznaczonymi odpowiednio: „B3” i A na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M. znajdującym się na karcie 617 akt sprawy;

- pomieszczenia mieszkalne o powierzchni użytkowej 149,7 m ² , oznaczone kolorem czerwonym jako (...) na projekcie wydzielenia mieszkań, sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na kartach 615 i 691 akt sprawy, a mieszczące się w budynku mieszkalnym na działce nr (...), oznaczonym „M1,2” na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy, wraz z piwnicą położoną pod tym mieszkaniem o powierzchni 9 m ² i 3 m ² z wejściem koniecznym do wykonania w sieni pomieszczenia nr 7 pod schodami na piętro, a także częścią strychu o powierzchni 73,3 m ² znajdującą się nad pomieszczeniami położonymi na piętrze oznaczonymi numerami 20, 14, 18, 19, 17 na projekcie podziału strychu z rzutem piętra sporządzonym przez biegłego J. M., a znajdującym się na karcie 900 akt sprawy;

2. przyznać do wyłącznego wspólnego korzystania wnioskodawcom D. Z., L. Z. (1) i H. Z.:

- część budynku gospodarczego o powierzchni 166 m ² oznaczoną „C2” na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M. znajdującym się na karcie 617 akt sprawy;

- część działki nr (...) i działkę nr (...), o łącznej powierzchni 0,2751 m ², oznaczonych numerem 5 na projekcie podziału nieruchomości sporządzonym przez biegłego Z. T. znajdującym się na k. 501 akt sprawy;

- część budynku gospodarczego o powierzchni 154 m ² oznaczoną „B2” na projekcie użytkowania obiektów, sporządzonym przez biegłego J. M. znajdującym się na karcie 617 akt sprawy, wraz z częścią działki nr (...) znajdującą się pod nią, która to powierzchnia jest oznaczona numerem 4 na projekcie podziału nieruchomości, sporządzonym przez biegłego Z. T., znajdującym się na k. 501 akt sprawy;

- budynki znajdujące się na działce nr (...): budynek gospodarczy o powierzchni 275 m ² i budynek mieszkalny o powierzchni 136 m ², które są oznaczone (...) i „M3” na projekcie użytkowania obiektów, sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy;

3. przyznać do wyłącznego korzystania uczestnikowi R. G. (1):

- część działki nr (...) o powierzchni 0,2287 m ² oznaczonej numerami 6, 7, 8 i 10 na projekcie podziału nieruchomości, sporządzonym przez biegłego Z. T., znajdującym się na k. 501 akt sprawy;

- znajdującą się na działce nr (...) część budynku gospodarczego o powierzchni użytkowej 183 m ², oznaczoną „B1” na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M. znajdującym się na karcie 617 akt sprawy;

- znajdującą się na działce nr (...) część budynku gospodarczego o powierzchni użytkowej 475 m ², oznaczoną „C1” na projekcie użytkowania obiektów, sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy;

- pomieszczenia mieszkalne o powierzchni użytkowej 141 m ², oznaczone kolorem niebieskim jako (...) na projekcie wydzielenia mieszkań, sporządzonym przez biegłego J. M. znajdującym się na kartach 615 i 691 akt sprawy, a mieszczące się w budynku mieszkalnym na działce nr (...) oznaczonym „M1,2” na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy, wraz z piwnicą pod tym mieszkaniem o powierzchni 23 m ², dojściem o pow. 6 m ² i istniejącym wejściem z sieni pomieszczenia nr 8 pod schodami na piętro, a także częścią strychu o powierzchni 81,7 m ² znajdującą się nad pomieszczeniami położonymi na piętrze oznaczonymi numerami 21, 22, 15 i 16 na projekcie podziału strychu z rzutem piętra, sporządzonym przez biegłego J. M., a znajdującym się na karcie 900 akt sprawy;

4. pozostawić we wspólnym użytkowaniu wszystkich współwłaścicieli część działki nr (...) o powierzchni 0,1427 m ², oznaczoną numerem 1 na projekcie podziału nieruchomości, sporządzonym przez biegłego Z. T., znajdującym się na k. 501 akt sprawy;

5. pozostawić we wspólnym użytkowaniu L. J. i R. G. (1) część działki nr (...) o powierzchni 0,0196 m ², oznaczoną numerem 9 na projekcie podziału nieruchomości sporządzonym przez biegłego Z. T., znajdującym się na karcie 501 akt sprawy, a także części wspólne, nie przeznaczone do wyłącznego użytkowania L. J. i R. G. (1), znajdującego się na niej budynku mieszkalnego, oznaczonego „M1,2” na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy, w tym położone na piętrze pomieszczenie o powierzchni 8 m ², oznaczone numerem 15 na projekcie wydzielenia mieszkań, sporządzonym przez biegłego J. M. znajdującym się na karcie 691 akt sprawy;

II. upoważnić D. Z., L. Z. (1) i H. Z. do wykonania od strony działki nr (...) wejścia do przyznanej im do wyłącznego korzystania części budynku oznaczonego „C2” na projekcie użytkowania obiektów, sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy

III. upoważnić L. J. do wykonania wejścia do piwnicy znajdującej się pod pomieszczeniami mieszkalnymi, przyznanej mu do wyłącznego korzystania, oraz zamurowania obecnych wejść do tej piwnicy, a także wykonania ścianki działowej z drzwiami między pomieszczeniami oznaczonymi numerami 16 i 15 na projekcie wydzielenia mieszkań, sporządzonym przez biegłego J. M. znajdującym się na karcie 691 akt sprawy, położonymi na piętrze budynku mieszkalnego oznaczonego „M1,2” na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy;

IV. upoważnić L. J. i R. G. (1) do postawienia ścianek działowych na strychu budynku mieszkalnego oznaczonego „M1,2” na projekcie użytkowania obiektów sporządzonym przez biegłego J. M., znajdującym się na karcie 617 akt sprawy, celem oddzielenia przyznanych im do wyłącznego korzystania części strychu, zgodnie z projektem podziału strychu sporządzonym przez biegłego J. M., a znajdującym się na karcie 900 akt sprawy;

V. ustalić, że wnioskodawcy i uczestnik postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

VI. nakazać wnioskodawcy L. J., aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej) kwotę 4.729,34 zł tytułem nieopłaconych kosztów sądowych, tymczasowo poniesionych ze środków Skarbu Państwa;

VII. nakazać wnioskodawcom D. Z., L. Z. (1) i H. Z., aby uiścili na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej) kwoty po 1576,44 zł każdy z nich tytułem nieopłaconych kosztów sądowych, tymczasowo poniesionych ze środków Skarbu Państwa;

IX. nakazać uczestnikowi postępowania R. G. (1), aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej) kwotę 6.429,34 zł tytułem nieopłaconych kosztów sądowych, tymczasowo poniesionych ze środków Skarbu Państwa;

X. przyznać adw. A. K. kwotę 406, 80 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Z/

1.  (...)

2.  (...)

(...)

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy W. Z. i L. J. wnieśli o określenie sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej położonej we wsi Z., gmina K., składającej się z zabudowanych działek nr (...), przez wydzielenie do wyłącznego korzystania każdemu ze współwłaścicieli części nieruchomości. Podnieśli w szczególności, iż utrwalony przez lata podział do korzystania nie odpowiada proporcjom udziałów we współwłasności i nie uwzględnia interesów wszystkich współwłaścicieli, a w szczególności wnioskodawców.

Ponadto, wnieśli o zasądzenie od uczestnika R. G. (1) na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania.

Uczestnik R. G. (1) sprzeciwił się wnioskowi, wskazując iż obecnie istniejący sposób korzystania utrwalił się na nieruchomości od 60 lat, to jest od początku jej zasiedlenia, a uczestnik, tam gdzie wyłącznie korzysta z nieruchomości, czynił nakłady.

Postanowienie Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 28 lutego 2008 r. zostało uchylone przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 4 czerwca 2008 r. II Ca 414/08 i sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania. Sąd odwoławczy nakazał, aby przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, w tym dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji, po dokonaniu oceny jego wyników oraz rozważenia zasadności zarzutów odnoszących się do wskazanego sposobu podziału do korzystania z nieruchomości zawartych w apelacjach, po raz wtóry określi właściwy sposób korzystania z całej zabudowanej nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności stron, kierując się także rolniczym charakterem nieruchomości, położeniem, stanem zagospodarowania, poczynionymi nakładami, jak również dotychczasowym ugruntowanym sposobem korzystania z poszczególnych zabudowań, a nie wyłącznie proporcjami zajmowanych powierzchni do udziałów we współwłasności.

W toku postępowania zmarł wnioskodawca W. Z. i w jego miejsce zostali wezwani jego spadkobiercy D. Z., H. Z. i L. Z. (1). Podtrzymali oni wniosek o określenie sposobu korzystania z przedmiotowej nieruchomości i wnieśli o przyznanie im do wspólnego korzystania części nieruchomości odpowiadającej przysługującym im udziałom.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość obejmująca działki zabudowane nr (...), o łącznej powierzchni 0,84 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), stanowi współwłasność wnioskodawców H. Z., D. Z. i L. Z. (1) w udziałach po 1/9 części każdy z nich, a także wnioskodawcy L. Z. (2) i uczestnika R. G. (1) w udziałach po 1/3 części każdy z nich.

(dowód: księga wieczysta nr (...))

Nieruchomość została zasiedlona po wojnie. Wnioskodawcy są skonfliktowani z uczestnikiem, dotyczy to także ich rodzin. Dochodzi między nimi do kłótni i przepychanek oraz wzajemnych oskarżeń. Powstają one na tle korzystania z nieruchomości wspólnej. W szczególności wnioskodawcy i zamieszkujący z nimi członkowie ich rodzin mają do uczestnika R. G. (1) i jego rodziny pretensje o to, iż zajmują oni do korzystania coraz większą część nieruchomości. Między samymi wnioskodawcami są dobre relacje. Zawsze współpracowali ze sobą i pomagali sobie wzajemnie.

(dowód: zeznania świadków:

-

S. G. k. 824

-

R. K. k. 788

przesłuchanie wnioskodawczyni D. Z. k. 825)

Finał konfliktów między współwłaścicielami kilkakrotnie był w sądzie. Przed tutejszym Sądem toczyły się sprawy karne:

1.  z oskarżenia prywatnego R. G. (1) i S. G. przeciwko L. J. o to, że w dniu 30 marca 2006 r. w Z. naruszył nietykalność cielesną R. G. (1) w ten sposób, że uderzył go ręką w twarz oraz pchnął tak, że upadł na ziemię doznając stłuczenia twarzy i klatki piersiowej bez wyraźnych obrażeń; sprawa toczyła się pod sygnaturą VI K 284/06 i postępowanie zostało warunkowo umorzone;

2.  z oskarżenia prywatnego R. G. (1) przeciwko L. J. o to, że w dniu 20 grudnia 2010 r. w piśmie złożonym w tut. Sądzie znieważył i pomówił R. G. (1) celem przedstawienia go w niekorzystnym świetle w sprawie cywilnej sygn. akt I Ns 326/088 o to, że nadużywa alkoholu, jest zaczepny, prowokuje kłótnie, odgraża się i że w przeszłości był karany za kradzież i pobicie co jest nieprawdą; postępowanie to prowadzone pod sygn. II K 92/11 zostało umorzone z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu wyrokiem z dnia 3 listopada 2011 r.;

3.  z oskarżenia prywatnego L. J. przeciwko R. G. (1) o to, że w dniu 27 kwietnia 2011 r. w Z. znieważył L. J. słowami wulgarnymi powszechnie uznanymi za obelżywe; postępowanie to prowadzone pod sygn. II K 628/11 zostało umorzone z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu wyrokiem z dnia 21 sierpnia 2012 r.;

(dowód: akta tut. Sądu o sygnaturach: VI K 284/06, II K 92/11, II K 628/11)

Wszyscy współwłaściciele wykorzystują nieruchomość wspólną w celach rolniczych.

Działka nr (...) jest użytkowana wyłącznie przez wnioskodawców H. Z., D. Z. i L. Z. (1). Znajduje się na niej budynek mieszkalny („M3”) o powierzchni 136 m ² oraz wybudowany przez W. Z. budynek gospodarczy ( (...)) o powierzchni 275 m ².

Działka nr (...) pozostaje w użytkowaniu wszystkich współwłaścicieli. Grunt za budynkiem gospodarczym, znajdującym się w głębi nieruchomości, na wprost bramy wjazdowej jest użytkowany przez R. G. (1) i L. J.. Ogródek na lewo od bramy wjazdowej jest użytkowany przez R. G. (1), a w części przez L. J. i R.. Na jego części, położonej bliżej wjazdu (nr 7), R. G. (1) postawił huśtawkę i wędzarnię, zrobił nasadzenia roślin. Jest tam też studnia przez niego użytkowana. Część dalsza, do której jest przejście z przylegającej do niej działki nr (...), była użytkowana w różnych okresach, albo przez niego, albo w częściach przez wszystkich współwłaściciele. R. G. (1) postawił tam w ostatnich latach altanę, zrobił nasadzenia drzew i w ostatnim czasie to on wyłącznie ją użytkuje. Między tymi częściami gruntu jest naturalna granica utworzona przez drzewka. Z ogródka znajdującego się na prawo od wjazdu, a przylegającego do budynku mieszkalnego, korzysta jedynie R. G. (1).

(dowód: zeznania świadków:

-

R. K. k. 783 – 788

-

S. G. k. 823 – 824

przesłuchanie wnioskodawczyni D. Z. k. 824 – 827)

Mając na uwadze wielkość udziałów, przy uwzględnieniu dotychczasowego stanu użytkowania, działka ta może być podzielona do korzystania w następujący sposób:

Wariant I.

- pozostawienie we wspólnym użytkowaniu wszystkich współwłaścicieli części działki o powierzchni 0,0649 ha znajdującej się pomiędzy zabudowaniami (nr 1), a także części działki o powierzchni 0,0278 ha (nr 10) przylegającej do budynku gospodarczego na wprost wjazdu do posesji („B1”, „B2”) i biegnącej do granicy działki nr (...),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez wnioskodawcę L. J. części działki o powierzchni 0,2693 ha (nr 2), położonej za budynkiem mieszkalnym, za budynkiem gospodarczym do niego przylegającym ( A) oraz przed nim, oraz za częścią budynku do niego prostopadłego („B2” i „B3”),

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawców D. Z., H. Z. i L. Z. (1) części gruntu o powierzchni 0,0144 ha (nr 4) znajdującego się pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na wprost wjazdu do posesji („B2”), a także części gruntu pod budynkiem gospodarczym znajdującym się po lewej stronie od bramy wjazdowej do posesji wraz z pasem gruntu za nim przylegającym do działki nr (...),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez uczestnika R. G. (1) części gruntu o powierzchni 0,0766 ha (nr 6) pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na lewo od wejścia do posesji oraz przed nim, części działki o powierzchni 0,0102 ha (nr 7) między budynkiem mieszkalnym a ulicą, a także części działki o powierzchni 0,1295 ha (nr 8) pod częścią budynku gospodarczego („B1”) oraz za nim i po jego lewej stronie;

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawcę L. Z. (2) i uczestnika R. G. (2) części działki o powierzchni 0,0254 ha (nr 9) biegnącej od drogi znajdującej się za działką wzdłuż granicy działek nr (...).

(dowód: projekt podziału biegłego sądowego Z. T. z dnia

26 marca 2009 r. k. 406 – 407)

Wariant II.

- pozostawienie we wspólnym użytkowaniu wszystkich współwłaścicieli części działki o powierzchni 0,0276 ha (nr 10) przylegającej do budynku gospodarczego na wprost wjazdu do posesji („B1”, „B2”) i biegnącej w kierunku granicy działki nr (...),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez wnioskodawcę L. J. części działki o powierzchni 0,2678 ha (nr 2) położonej za budynkiem mieszkalnym oraz pod budynkiem gospodarczym do niego przylegającym ( A) wraz z częścią gruntu przed tym budynkiem i za nim, a także za częścią budynku do niego prostopadłego („B2” i „B3”),

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawców D. Z., H. Z. i L. Z. (1) części gruntu o powierzchni 0,0144 ha (nr 4) pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na wprost wjazdu do posesji („B2”), a także części gruntu pod budynkiem gospodarczym znajdującym się po lewej stronie od bramy wjazdowej do posesji wraz z pasem gruntu za nim, przylegającym do działki nr (...),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez uczestnika R. G. (1) części gruntu o powierzchni 0,0766 ha (nr 6) pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na lewo od wejścia do posesji oraz przed nim, części działki o powierzchni 0,0102 ha (nr 7) między budynkiem mieszkalnym a ulicą, części działki o powierzchni 0,1096 ha (nr 8) pod częścią budynku gospodarczego („B1”) oraz za nim i po jego lewej stronie, części działki o powierzchni 0,0530 ha (nr 3) znajdującej się wzdłuż ulicy po lewej stronie od wjazdu do posesji, a także części działki o powierzchni 0,0184 ha (nr 11) znajdującej się za nią i przylegającej do budynku gospodarczego („C2”).

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawcę L. Z. (2) i uczestnika R. G. (2) części działki o powierzchni 0,0254 ha (nr 9) biegnącej od drogi znajdującej się za działką, stanowiącej dojazd do zabudowań oraz części działki o powierzchni 0,0464 ha (nr 1) biegnącej od bramy wjazdowej, wzdłuż budynku mieszkalnego,

(dowód: projekt podziału biegłego sądowego Z. T. z dnia

9 czerwca 2009 r. k. 442 – 443)

Wariant III.

- pozostawienie we wspólnym użytkowaniu wszystkich współwłaścicieli części działki o powierzchni 0,1427 ha znajdującej się pomiędzy zabudowaniami (nr 1),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez wnioskodawcę L. J. części działki o powierzchni 0,2329 ha (nr 2), położonej za budynkiem mieszkalnym, pod budynkiem gospodarczym do niego przylegającym ( A) oraz za nim i za częścią budynku do niego prostopadłego („B2” i „B3”), a także części działki o powierzchni 0,0253 ha położonej między ulicą a budynkiem gospodarczym położonym po lewej stronie od wjazdu do posesji,

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawców D. Z., H. Z. i L. Z. (1) części gruntu o powierzchni 0,0144 ha (nr 4) pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na wprost wjazdu do posesji („B2”), a także części gruntu pod budynkiem gospodarczym znajdującym się po lewej stronie od bramy wjazdowej do posesji wraz z pasem gruntu za nim przylegającym do działki nr (...),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez uczestnika R. G. (1) części gruntu o powierzchni 0,0409 ha (nr 6) pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na lewo od wejścia do posesji oraz za nim w kierunku granicy działki nr (...), części działki o powierzchni 0,0269 ha (nr 7) położonej na lewo od bramy wjazdowej, części działki o powierzchni 0,1507 ha (nr 8) pod częścią budynku gospodarczego („B1”) oraz za nim i po jego lewej stronie do granicy działki nr (...), a także części działki o powierzchni 0,0102 ha (nr 10) położonej na prawo od wjazdu do posesji i przylegającej do budynku mieszkalnego,

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawcę L. Z. (2) i uczestnika R. G. (2) części działki o powierzchni 0,0196 ha (nr 9) pod budynkiem mieszkalnym.

(dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego Z. T. z dnia

26 lutego 2010 r. - projekt podziału I Wariant k. 501)

Wariant IV.

- pozostawienie we wspólnym użytkowaniu wszystkich współwłaścicieli części działki o powierzchni 0,0410 ha znajdującej się pomiędzy zabudowaniami (nr 1),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez wnioskodawcę L. J. części działki o powierzchni 0,2624 ha (nr 2), położonej za budynkiem mieszkalnym, pod budynkiem gospodarczym do niego przylegającym ( A) oraz przed nim i za nim, a także części gruntu położonego za częścią budynku gospodarczego do niego prostopadłego („B2” i „B3”),

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawców D. Z., H. Z. i L. Z. (1) części gruntu o powierzchni 0,0144 ha (nr 4) pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na wprost wjazdu do posesji („B2”), a także części gruntu pod budynkiem gospodarczym znajdującym się po lewej stronie od bramy wjazdowej do posesji wraz z pasem gruntu za nim przylegającym do działki nr (...),

- przeznaczenie do wyłącznego korzystania przez uczestnika R. G. (1) części gruntu o powierzchni 0,0792 ha (nr 6) położoną pod budynkiem gospodarczym znajdującym się na lewo od wejścia do posesji oraz przed nim, części działki o powierzchni 0,269 ha (nr 7) wzdłuż ulicy na lewo od wjazdu do posesji, części działki o powierzchni 0,1579 ha (nr 8) pod częścią budynku gospodarczego („B1”) oraz za nim i po jego lewej stronie, a także części działki o powierzchni 0,0102 ha (nr 10) znajdującej się na prawo od wjazdu do posesji między ulicą a budynkiem mieszkalnym,

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawcę L. Z. (2) i uczestnika R. G. (2) części działki o powierzchni 0,0196 ha (nr 9) znajdującej się pod budynkiem mieszkalnym,

- przeznaczenie do wspólnego korzystania przez wnioskodawców D. Z., H. Z., L. Z. (1) oraz uczestnika R. G. (1) części działki o powierzchni 0,0267 ha (nr 11) biegnącej wzdłuż części budynku gospodarczego położonego na wprost wjazdu („B1”, „B2”) między budynkami do granicy działki nr (...).

(dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego Z. T. z dnia

26 lutego 2010 r. - projekt podziału II Wariant k. 502)

Na działce nr (...) znajdują budynki:

- budynek gospodarczy („C1”, „C2”) o powierzchni 641 m ²,

- budynek gospodarczy („B1”, „B2”, „B3”) o powierzchni 554 m ² połączony z budynkiem gospodarczym ( A) o powierzchni 520 m ², który z kolei stanowi jedną bryłę z budynkiem mieszkalnym („M1,2”) o powierzchni 485 m ².

Budynki gospodarcze są obecnie użytkowane w następujący sposób:

a) budynek gospodarczy ( A) przylegający do budynku mieszkalnego (4 pomieszczenia na parterze, 2 pomieszczenia strychowe), w którym jest chlewik, garaż i obora, znajduje się w posiadaniu L. J.;

b) w budynku gospodarczym położonym w głębi podwórza, na wprost wjazdu na posesję – poszczególne pomieszczenia są w posiadaniu:

- stodoła w lewej części („B1”) jest w posiadaniu R. G. (1), który przechowuje tam urządzenia i maszyny rolnicze

- 3 pomieszczenia środkowe, w tym piwnica, („B2”) są w posiadaniu D. Z., H. Z. i L. Z. (1); garażowany jest tam sprzęt rolniczy, trzymana słoma i siano; piwnicę pod tą częścią budynku użytkują L. J. i rodzina Z.;

- 3 pomieszczenia w prawej części („B3”) są w posiadaniu L. J., który przechowuje tam słomę i sprzęt rolniczy;

c) budynek gospodarczy („C1”, „C2”), znajdujący się po lewej stronie od wjazdu do posesji znajduje się w posiadaniu R. G. (1); podzielony jest na 16 pomieszczeń, w tym 3 strychowe - część wykorzystywanych na trzymanie drobiu, trzody chlewnej i do przechowywania rzeczy; są tam również dwa garaże, usytuowane na obu krańcach budynku; garażu, znajdującym się w części budynku najbliższej ulicy, w latach 60 tych XX wieku były trzymane zwierzęta; R. G. (1) robił doraźne remonty dachu i elewacji od strony podwórza na tym budynku.

Na działce nr (...) znajduje się jeden budynek gospodarczy o powierzchni 275 m ² ( (...)) wybudowany samodzielnie przez W. Z., w którym jest obora, kurnik i mała szopa. Jest on obecnie w wyłącznym posiadaniu przez jego spadkobierców D. Z., H. Z. i L. Z. (1). Nie korzystają oni zaś z żadnego budynku ze strychem do przechowywania zboża.

R. G. (1) jest w posiadaniu budynków gospodarczych o znacznie większej powierzchni w stosunku do stanu posiadania pozostałych współwłaścicieli, gdyż jest to łącznie 1124 m ², podczas gdy w przypadku L. J. jest to 790 m ². Najmniejszą powierzchnię budynków gospodarczych użytkują zaś D. Z., H. Z. i L. Z. (1), bo 429 m ². Taki stan trwa od początku użytkowania tej nieruchomości. Początkowo związane to było z tym, iż rodzina G. była bardzo liczna.

(dowód: częściowo opinia biegłego S. C. k. 152 – 154

częściowo opinia biegłego J. M. z 5.05.2011 r. k. 611 – 612

zeznania świadka R. K. k. 784 – 788

częściowo zeznania świadka T. G. k. 852 – 854)

częściowo zeznania świadka S. G. k. 823 – 824

przesłuchanie wnioskodawczyni D. Z. k. 824 – 827 )

W powyżej wskazane warianty podziału do korzystania dotyczące gruntu wpisuje się podział do korzystania budynków gospodarczych znajdujących się na działce (...), według wielkości udziałów we współwłasności oraz przy uwzględnieniu dotychczasowego stanu posiadania:

1.  budynek gospodarczy o powierzchni ( A) o powierzchni 520 m ² przylegający do budynku mieszkalnego – do korzystania przez L. J.,

2.  budynek znajdujący się w głębi działki,, na wprost wjazdu do posesji, o powierzchni całkowitej 554 m ² podzielony do korzystania na części:

-

stodoła o powierzchni 183 m ² („B1”)– do korzystania przez R. G. (1),

-

stodoła z piwnicą o łącznej powierzchni 154 m ² („B2”) – do korzystania przez D. Z., H. Z. i L. Z. (1),

-

stodoła z piwnicą o powierzchni 217 m ² („B3”) – do korzystania przez L. J.,

3.  budynek gospodarczy z piętrem o łącznej powierzchni 641 m ² położony po lewej stronie od wjazdu do posesji, podzielony do korzystania na części:

-

o powierzchni 475 m ² („C1”) - do korzystania przez R. G. (1),

-

o powierzchni 166 m ² („C2”) – do korzystania przez D. Z., H. Z. i L. Z. (1)

Część mieszkalną współużytkują R. G. (1) i L. J.. W szczególności, rodzina wnioskodawcy L. J. na parterze budynku zajmuje 2 pokoje, łazienkę, kuchnię, sień korytarz i pomieszczenie gospodarcze, a na piętrze 3 pokoje o łącznej powierzchni 128,6 m ², zaś rodzina R. G. (1) na parterze 3 pokoje, łazienkę, kuchnię i sień, a na piętrze 3 pokoje o łącznej powierzchni 142 m ².

Od kilku lat w pokoju na piętrze, który obecnie użytkuje uczestnik (nr 20 na k. 691 akt), została urządzona łazienka dla rodziny jego syna, który wraz z żoną i dwójką dzieci zajmuje piętro domu mieszkalnego. 2 lata temu syn R. G. (1) położył kafle w tej łazience.

(dowód: zeznania świadka S. G.

zeznania świadka R. K.

częściowo opinia biegłego J. M. z dn. 5.05.2011 r.

k. 606 – 616)

Nie ma możliwości podziału budynku mieszkalnego w pionie po ścianach konstrukcyjnych oraz na piętrze zgodnie z obrysem parteru.

Możliwe jest wydzielenie dwóch odrębnych mieszkań o powierzchni użytkowej 149,7 m ² i 142 m ² z pomieszczeniami przynależnymi: strychem i piwnicą, bez pomieszczeń wspólnych, przy wykonaniu następujących prac (Wariant I) :

- zamurowanie dwóch otworów drzwiowych na parterze w ścianie wydzielającej mieszkanie,

- zamurowanie trzech otworów drzwiowych oraz przebicie jednego przejścia na parter,

- wykonanie schodów wewnętrznych na strych z wykonaniem otworu w stropie jednego z pokoi na piętrze,

- wykonanie schodów wewnętrznych do piwnicy z wykonaniem otworu w stropie piwnicy.

(dowód: opinia biegłego sądowego J. M. z dn. 5.05.2011 r.

k. 606 – 617

uzupełniająca opinia z dn. 5.07.2011 r. k. 652 – 653)

Możliwy jest też podział pomieszczeń mieszkalnych do korzystania między wnioskodawcę L. J. a R. G. (1) z zachowaniem części wspólnej na piętrze w dwóch wariantach:

I.  (Wariant II) część wspólna stanowi ośmiometrowe pomieszczenie stanowiącego ciąg komunikacyjny (nr 15), i wówczas:

1.  L. J. korzystałby z mieszkania o powierzchni użytkowej 149,7 m ², składającego się z:

a)  pomieszczeń na parterze:

-

pokoju o powierzchni 8,1 m ² (nr 4),

-

pokoju o powierzchni 21,2 m ² (nr 2),

-

kuchni o powierzchni 14,1 m ² (nr 3),

-

łazienki o powierzchni 5,5 m ² (nr 5),

-

pomieszczenia gospodarczego o powierzchni 4,5 m ² (nr 6),

-

korytarza o powierzchni 12,8 m ² (nr 1),

-

sieni o powierzchni 9,6 m ² (nr 7),

b)  pomieszczeń na piętrze:

-

pokoju o powierzchni 13,4 m ² (nr 19),

-

pokoju o powierzchni 23,7 m ² (nr 17),

-

pokoju o powierzchni 15,7 m ² (nr 18),

-

pokoju o powierzchni 12 m ² (nr 20),

-

schodów zajmujących powierzchnię 9,1 m ² (nr 14),

2.  R. G. (1) – korzystałby z mieszkania o powierzchni użytkowej 141 m ², składającego się z:

a)  pomieszczeń na parterze:

-

pokoju o powierzchni 14,8 m ² (nr 13),

-

pokoju o powierzchni 17,8 m ² (nr 10),

-

pokoju o powierzchni 13,5 m ² (nr 9)

-

kuchni o powierzchni 5,7 m ² (nr 11),

-

łazienki o powierzchni 3,3 m ² (nr 12),

-

sieni o powierzchni 15,1 m ² (nr 8),

b)  pomieszczeń na piętrze:

-

pokoju o powierzchni 27,6 m ² (nr 21),

-

pokoju o powierzchni 32,2 m ² (nr 22),

-

pokoju o powierzchni 11 m ² (nr 16),

Konieczne prace do wykonania to ścianka działowa z drzwiami do mieszkania R. G. (1), wejście do piwnicy z sieni przyznanej do korzystania przez L. J. i zamurowanie obecnych wejść do tej piwnicy.

Przy tym wariancie, po wybudowaniu schodów w części przeznaczonej do korzystania z sieni na parterze do pokoju na piętrze (nr 16), w przyszłości mogą powstać dwa niezależne lokale.

II.  (Wariant III) część wspólna obejmowałaby schody na piętrze (nr 14), część ciągu komunikacyjnego (nr 15 na k. 616 akt), pokój na pięrze o powierzchni 16,7 m ² (nr 16 na k. 616 akt) przypadłby do korzystania L. J., zaś pokój o powierzchni 12 m ² (nr 20 na k. 616 akt) - R. G. (1); pozostałe pomieszczenia byłyby do korzystania zgodnie z powyżej opisanym Wariantem II.

Wariant ten jest najbardziej tymczasowy, gdyż taki podział do korzystania pomieszczeń na piętrze uniemożliwia w dalszej perspektywie całkowite wyodrębnienie i oddzielenie obu mieszkań, przy zachowaniu dotychczasowego stanu korzystania.

(dowód: częściowo opinia biegłego sądowego J. M. z dn. 5.05.2011 r.

k. 606 – 617

opinia uzupełniająca biegłego sądowego J. M.

z dn. 18.10.2011 r. k. 681 – 691

opinia ustna uzupełniająca biegłego sądowego J. M. k, 713)

Piwnice pod budynkiem mieszkalnym można podzielić na dwie części, dostępne z powyższych mieszkań:

-

część o powierzchni o powierzchni 9 m ² i 3 m ² pod pomieszczeniami mieszkalnymi, przeznaczonymi do korzystania dla L. J. z wejściem koniecznym do wykonania w sieni (nr 7) pod schodami na piętro orz po zamurowaniu obecnych wejść do piwnicy,

-

część o powierzchni o powierzchni 23 m ² z dojściem o powierzchni 6 m ² i istniejącym wejściem z sieni (nr 8) pod schodami na piętro.

(dowód: częściowo opinia biegłego sądowego J. M. z dn. 5.05.2011 r.

k. 606 – 617

opinia uzupełniająca biegłego sądowego J. M.

z dn. 18.10.2011 r. k. 681 – 691)

Strych nad częścią mieszkalną może być podzielony na dwie części:

1.  do korzystania przez wnioskodawcę L. J. – część o powierzchni 73,3 m ², znajdującą się nad pomieszczeniami na piętrze: pokojem o powierzchni 23,7m ² (nr 17), pokojem o powierzchni 13,4 m ² (nr 19), pokojem o powierzchni 15,7 m ² (nr 18), pokojem o powierzchni 12 m ² (nr 20), schodami o powierzchni 9,1 m ² (nr 14)

2.  do korzystania przez uczestnika R. G. (1) – część o powierzchni 73,3 m ², znajdującą się nad pomieszczeniami na piętrze: pokojem o powierzchni 16,7 m ² (nr 16), pokojem o powierzchni 32,2 m ² (nr 22), pokojem o powierzchni 27,6 m ² (nr 21).

Taki podział strychu do korzystania pozwoli w przyszłości na wydzielenie fizyczne odrębnych strychów jako pomieszczeń przynależnych do mieszkań, bez powierzchni wspólnie użytkowanych. Jedynie w przypadku postawienia ścianek działowych będzie konieczne wykonanie schodów z pomieszczenia projektowanego do przyznania R. G. (1), znajdującemu się na piętrze.

(dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego J. M.

z dn. 18.03.2013r. k. 893 – 900)

Sąd zważył co następuje:

Przy ponownym rozpoznaniu wniosku o ustalenie podziału nieruchomości do korzystania pomiędzy jej współwłaścicieli zostały uwzględnione przesłanki wskazane w szczególności w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 4 czerwca 2008 r., który przekazał sprawę do ponownego postępowania tutejszemu Sądowi. Sąd II instancji wskazał, iż przy kompleksowym rozstrzygnięciu należy zważyć na rolniczy charakter nieruchomości, położenie, dostępność, stan zagospodarowania, w tym poczynione przez poszczególnych współwłaścicieli nakłady, jak również dotychczasowy, ugruntowany sposób korzystania z poszczególnych zabudowań, nie kierując się wyłącznie proporcjami powierzchni do udziałów we współwłasności.

W toku postępowania pojawiło się szereg koncepcji podziału, zarówno zgłaszanych przez współwłaścicieli, jak i wynikających z opinii sporządzonych przez powołanych przez Sąd biegłych. Wnioskodawcy dążyli do podziału uwzględniającego ich interesy związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego oraz wielkość udziałów we współwłasności, natomiast uczestnik, korzystający z większej części zabudowań gospodarczych i gruntu, dążył do zachowania status quo, z niewielką – jeśli jest konieczna, korektą. Z uwagi na duży konflikt między wnioskodawcami a uczestnikiem, który angażuje również ich rodziny, generalnie wnioskowany był taki podział, który rozdzieliłby strefy korzystania, zwłaszcza w zakresie podziału domu mieszkalnego i gruntów.

Rozważywszy interesy wszystkich współwłaścicieli, fakt iż ten podział do korzystania w zasadzie ma charakter trwały, gdyż nie jest przewidywane zniesienie współwłasności z uwagi na niemożność podziału nieruchomości na trzy części według udziałów, jak również dotychczasowy stan posiadania, wykorzystywanie nieruchomości do prowadzenia działalności rolnej, a wreszcie wysokość udziałów, Sąd uznał, iż w zakresie podziału gruntu najbardziej optymalny jest opisany powyżej Wariant III według projektu sporządzonego przez biegłego sądowego Z. T. w dniu 26 lutego 2010 r., z którym koreluje podział budynków gospodarczych dokonany przez biegłego sądowego J. M. w opinii z dnia 5 maja 2011 r. Podział ten zmniejsza dysproporcje między stanem posiadania R. G. (1) i pozostałych współwłaścicieli zarówno budynków gospodarczych, jak i gruntu. D. Z., H. Z. i L. Z. (1) zyskują pomieszczenie do garażowania sprzętu i strych na przechowywanie płodów rolnych („C2”), które znajduje się w bliskiej odległości do działki nr (...). Działka ta zaś jest użytkowana przez nich w całości, co respektują i na nie się zgadzają pozostali współwłaściciele. O przyznaniu tej części budynku gospodarczego zadecydowało również położenie, gdyż możliwe jest wykonanie bramy wjazdowej od strony działki nr (...), co realizuje postulat maksymalnego rozdzielenia stref posiadania poszczególnych właścicieli. L. Z. (2) zaś uzyskuje część ogródka (nr 3), która wcześniej była również w posiadaniu jego i jego rodziny. Jest to ogródek użytkowany obecnie przez R. G. (1), jak zresztą cała powierzchnia ogrodowa na działce nr (...) (nr 3, nr 7, nr 10). Ta część (nr 3) została przyznana L. Z. (2), gdyż dostęp do niej jest również od działki nr (...) i z takiego dostępu, według deklaracji, wnioskodawca chce korzystać z uwagi na bardzo dobre stosunki z rodziną Z., a bardzo zaogniony konflikt z R. G. (1) i jego rodziną. Altana zaś zbudowana tam przez R. G. (1) nie jest budowlą trwale związaną z gruntem, a więc może być przeniesiona i znacznych strat uczestnik z tego tytułu nie poniesie. Pozostają nasadzenia roślin, lecz w przypadku każdego ogródka, w tym również wnioskowanego przez uczestnika (nr 10) do przekazania L. J., taki problem istnieje. Pozostałe budynki gospodarcze oraz części gruntu pozostają bez zmiany w stosunku do dotychczasowego stanu posiadania.

W przypadku zmiany podziału do korzystania budynku mieszkalnego dzielonego między wnioskodawcę L. Z. (2) oraz R. G. (1) i ich rodziny, podstawowym założeniem było maksymalne rozdzielenie stref korzystania. Z akt karnych tutejszego Sądu wynika, iż główny konflikt toczy się między nimi. W ich interesie zatem leży taki podział do korzystania, który przewiduje jak najmniej części wspólnych, a w dalszej perspektywie całkowite rozdzielenie poszczególnych lokali mieszkalnych.

Pierwszy projekt biegłego sądowego J. M., oznaczony powyżej jako Wariant I, zmierzał właśnie w kierunku wyeliminowania części wspólnych, lecz nie został zaakceptowany przez żadnego ze współwłaścicieli. Wymagał on wykonania prac adaptacyjnych, a przy braku ich zgody, przyjęcie takiego podziału byłoby bezcelowe.

Mając na uwadze dążenie do maksymalnego ograniczenia części wspólnych, przy uwzględnieniu interesów obu współwłaścicieli, Sąd przyjął projekt podziału, oznaczony powyżej jako Wariant II, który przewiduje jedynie ośmiometrową część wspólną i wymaga niewielu prac adaptacyjnych i to prac nieskomplikowanych oraz nie wymagających znacznych kosztów. Sąd kierował się przy tym również opinią biegłego sądowego, iż ten podział, tylko po wybudowaniu schodów, może prowadzić do całkowitego rozdzielenia lokali mieszkalnych. Wariant ten również niweluje różnicę w powierzchni zajmowanych obecnie przez współwłaścicieli, która obecnie jest na korzyść uczestnika. Jednakże uczestnik zostaje pozbawiony pokoju na piętrze o powierzchni 12 m ², w którego części została urządzona przez syna R. G. (1) łazienka. Z zebranego materiału dowodowego nie wynika jednak, żeby łazienka powstała przed wszczęciem postępowania o podział, a wręcz przeciwnie z zeznań świadka R. K., przesłuchania wnioskodawczyni D. Z., a także opinii S. C. wynika, iż nakłady na jej wyodrębnienie, jeśli nie wszystkie, to w znacznym zakresie, zostały poczynione w toku niniejszego postępowania. Oznacza to jednak, iż R. G. (1), czy też członkowie jego rodziny, poczynili je na własne ryzyko, nie mogąc być pewni rozstrzygnięcia Sądu w tym zakresie. Czynienie inwestycji na nieruchomości wspólnej w czasie postępowania o ustalenie podziału do korzystania nie może bowiem prowadzić do zmuszenia sądu orzekającego do określonego rozstrzygnięcia według obecnego stanu posiadania. Ta przesłanka bowiem ma ważne znaczenie, aczkolwiek nie decydujące. Względy zaś celowościowe, uwzględniające interesy obu właścicieli, głównie w zakresie maksymalnego rozdzielenia stref korzystania, przemawiały za wyborem Wariantu II opisanego w poprzedniej części uzasadnienia.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono o podziale do korzystania na podstawie opinii biegłego z zakresu architektury J. M. oraz biegłego geodety Z. T., które to opinie Sąd uznał za prawidłowo sporządzone, spójne, rzetelne i znajdujące oparcie w zebranym materiale dowodowym oraz wynikach oględzin w terenie.

Wobec powyższego, na podstawie art. 206 k.c. orzeczono o podziale do korzystania jak w punkcie I sentencji.

W punkcie II sentencji wnioskodawcy D. Z., H. Z. oraz L. Z. (1) uzyskali upoważnienie do wykonania bramy do przyznanego im budynku gospodarczego od strony użytkowanej działki nr (...).

W punktach III do IV Sąd upoważnił współwłaścicieli do wykonania prac w budynku mieszkalnym służących urzeczywistnieniu ustalonego podziału do korzystania, a w szczególności niezbędne do podziału piwnic wykonanie wejścia z pomieszczeń mieszkalnych przyznanych do użytkowania przez L. J. oraz zamurowania istniejących obecnie wejść do przyznanej mu piwnicy, a także ścianki działowej z drzwiami między pomieszczeniami na piętrze oddzielającej część wspólną od pokoju przyznanego R. G. (2) do wyłącznego korzystania. Obaj – L. J. i R. G. (2) zostali upoważnieni do wykonania ścianek działowych na strychu, z zastrzeżeniem jednak, że ich postawienie będzie powodować konieczność wykonania z mieszkania R. G. (2) schodów na strych.

Zgodnie z zasadą określoną w art. 520 § 1 k.p.c. Sąd uznał, że zarówno wnioskodawcy jak i uczestnik postępowania powinni ponosić koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, albowiem w równym stopniu są zainteresowani wynikiem sprawy.

Na podstawie art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 520 § 1 k.p.c. wnioskodawcy i uczestnik zostali obciążeni brakującymi kosztami sądowymi w postaci wydatków na wynagrodzenia biegłych, tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa. Uwzględniono przy tym zaliczki wpłacone przez wnioskodawców.

O nieopłaconych kosztach pomocy prawnej z urzędu orzeczono na podstawie § 19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.